مقدمه: چرا دیده‌بانی توسعه پایدار ضروری است؟
در دهه‌های اخیر، مفهوم توسعه پایدار به عنوان یکی از راهبردی‌ترین رویکردهای برنامه‌ریزی در سطح جهانی مورد توجه قرار گرفته است. توسعه‌ای که ضمن پاسخگویی به نیازهای نسل حاضر، توان پاسخگویی به نیازهای نسل‌های آینده را نیز محفوظ دارد.
در این میان، دیده‌بانی توسعه پایدار به عنوان ابزار راهبردی پایش، ارزیابی و هدایت فرآیندهای توسعه‌ای، اهمیت فزاینده‌ای یافته است.
با توجه به ویژگی‌های خاص استان قزوین نظیر موقعیت ژئوپلیتیکی، ظرفیت‌های صنعتی، کشاورزی و علمی، لزوم طراحی و اجرای الگوی دیده‌بانی توسعه پایدار بومی‌سازی‌شده بیش از پیش احساس می‌شود.در عصر تحولات سریع اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، برنامه‌ریزان نیازمند تصویری دقیق از وضعیت فعلی جوامع هستند تا تصمیمات مؤثر اتخاذ کنند. استان قزوین به‌عنوان یکی از قطب‌های اقتصادی کشور، نیازمند سیستمی پویا برای پایش و تحلیل داده‌های توسعه‌ای است. طرح پیشنهادی تدوین الگوی دیده‌بانی توسعه پایدار با هدف ایجاد رصدخانه‌ای جامع و داده‌محور، به دنبال تحقق این مهم است.
مفهوم و ضرورت دیده‌بانی
توسعه پایدار فراتر از رشد اقتصادی صرف بوده و سه بُعد کلیدی اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی را در بر می‌گیرد. برای تحقق چنین توسعه‌ای، لازم است عملکرد استان در هر یک از این ابعاد به طور مستمر رصد، تحلیل و ارزیابی شود. این مهم از طریق ایجاد یک «نظام دیده‌بانی» محقق می‌شود که عملکرد نهادهای دولتی، خصوصی و عمومی را در مسیر تحقق شاخص‌های پایدار بررسی و تحلیل می‌نماید.
هدف اصلی پروژه
طراحی نظام دیده‌بانی توسعه پایدار با تمرکز بر:
۱- جمع‌آوری و تحلیل داده‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی
۲- طراحی سامانه الکترونیکی داشبورد مدیریتی
۳- تسهیل همکاری‌های بین‌بخشی در نهادهای اجرایی
۴- آینده‌پژوهی و هشداردهی نسبت به روندهای خطرناک
ویژگی‌های الگوی دیده‌بانی
تدوین این الگو برای استان قزوین باید بر اساس ویژگی‌های بومی استان طراحی شود. چنین الگویی باید:
۱. جامع و چندبُعدی باشد و تمامی جنبه‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، زیست‌محیطی و نهادی را در بر بگیرد؛
۲. داده‌محور و مبتنی بر شاخص‌های کمی و کیفی قابل سنجش باشد؛
۳. نظام‌مند و مشارکتی باشد، به نحوی که از ظرفیت نهادهای دولتی، دانشگاهی، خصوصی و مردم‌نهاد بهره گیرد؛
۴. پویایی و قابلیت به‌روزرسانی را دارا باشد تا با تغییر شرایط اجتماعی و اقتصادی، کارآمد باقی بماند؛
۵. مبتنی بر سندهای فرادست توسعه‌ای نظیر آمایش سرزمین، سند تحول دولت، و برنامه‌های پنج‌ساله باشد.
چه مسائلی در این پروژه توسعه پایدار بررسی می‌شوند؟
رصد توسعه پایدار مستلزم تحلیل چندبعدی داده‌هاست.
در این پروژه:
۱- راهکارهایی برای ایجاد یک سامانه یکپارچه تحلیل داده پیشنهاد می‌شود.
۲- وضعیت کلان‌شاخص‌های توسعه پایدار در قزوین بررسی می‌شود .
۳- نقاط ضعف اطلاعاتی و کمبود هماهنگی میان نهادهای داده‌محور شناسایی می‌شود .
سازوکار اجرای پروژه توسعه پایدار چگونه است؟
روش اجرای این پروژه شامل چهار مرحله کلیدی است:
۱. جمع‌آوری داده‌ها از منابع آماری و نظرسنجی‌های شهروندی
۲. تحلیل داده‌ها با استفاده از تحلیل‌های کمی و کیفی
۳. انتشار و ارزیابی نتایج به شکل گزارش‌ها، نمودارها و وب‌پلتفرم
۴. همکاری با ذی‌نفعان شامل نهادهای اجرایی، دانشگاه‌ها، و سازمان‌های مردم‌نهاد
رصد خانه توسعه پایدار چه مزیتی برای استان دارد؟
– بهبود تصمیم‌گیری با داده‌های دقیق و به‌روز
– پیش‌بینی روندهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی
– ارتقاء شفافیت و پاسخگویی در سیاست‌گذاری‌ها
– شناسایی فرصت‌های همکاری و توسعه منطقه‌ای
جایگاه استان قزوین در ایجاد رصد خانه توسعه پایدار
جایگاه استان قزوین در توسعه پایدار منطقه‌ایبا ایجاد این رصدخانه، استان قزوین می‌تواند به الگویی ملی در مدیریت هوشمند اطلاعات توسعه تبدیل شود. چنین نهادی، زمینه‌ساز افزایش کیفیت زندگی شهروندان از مسیر تحلیل داده و سیاست‌گذاری علمی خواهد بود.
نتیجه گیری
آینده‌نگری با تکیه بر دادهاجرای این پروژه نه‌تنها خلأ اطلاعاتی موجود را پر می‌کند، بلکه راه را برای توسعه پایدار و تصمیم‌گیری آگاهانه هموار می‌سازد. قزوین می‌تواند با این الگو، نقشی تعیین‌کننده در توسعه ملی ایفا کند.
اطلاعات تماس
از طریق صفحه اصلی شرکت رستا با ما در ارتباط باشید.
www.rastahr.com
مدیرعامل: دکتر حامد رحمانی مدیر کانون ارزیابی و توسعه شرکت ره پویان سامانه توسعه ایرانیان (رستا)
با ما در ارتباط باشید
